Pterophyllum scalare (Schultze, 1823).
– Żaglowiec skalar
Ryba z rodziny pielęgnicowatych ( Cichlidae), naturalnie występuje w Ameryce południowej na całym obszarze dorzecza Amazonki, od Brazylii w okolicach Belem przez Gujanę Wenezuelę Kolumbię aż po jej górny bieg w Peru.
Żaglowiec skalar charakteryzuje się bardzo wysokim pokrojem ciała z mocno wydłużonymi płetwami; brzusznymi oraz grzbietową i odbytową.
Podstawowa forma dzika Żaglowca skalara jest koloru srebrzystego z pionowymi czarnymi pręgami w naturze dorastają średnio do 10 cm długości i 15 cm wysokości. W zależności od miejsca występowania niektóre populacje żaglowca skalara mogą różnić się niektórymi cechami wyglądu jak barwa wzór czy wielkość ciała. W akwarystyce właśnie w związku z nieco odmiennym wyglądem i miejscem występowania wyróżnia się wiele form tego gatunku, między innymi formy „Negro”, „Fr.Gujana”, „Peru”, „Xingu”, „Manakapuru”, „Tocantis”.
Pierwsze żywe okazy tej ryby sprowadzono do Europy w 1909 lub 1911 roku, a już w 1913 roku odnotowano w Niemczech pierwsze udane tarło. Popularność tych ryb rosła bardzo szybko i w niedługim czasie stały się jednymi z najbardziej rozpoznawalnych ryb w akwarystyce.
W wyniku wieloletniej hodowli, za sprawą krzyżowania różnie wyglądających egzemplarzy jak i spontanicznych mutacji powstało wiele odmian barwnych, gdzie dominującym kolorem często jest czerwony, żółty, złoty, brązowy, biały czy ostatnio bardzo modny niebieski i zielony. Również rysunek u różnych form się zmienia od różnej ilości pionowych pręg po ich całkowity brak.
W naturze Żaglowce skalary żywią się pokarmami żywymi pochodzenia zwierzęcego, głównie zooplanktonem i zoobentosem. Formy hodowlane w zasadzie pobierają wszelkie pokarmy w tym płatki i granulaty stosowane w akwarystyce.
Dymorfizm płciowy u tych ryb jest słabo zaznaczony, u samców często można zaobserwować niewielki garb tłuszczowy na czole. Jedynie w czasie gdy ryby przystępują do tarła ich płeć jest łatwo rozpoznawalna po kształcie pokładełka – u samców niewielkie spiczasto zakończone, u samic dłuższe szersze rurkowate.
Podczas tarła składana jest duża ilość ikry ( często przekraczająca 1000szt) którą para rodzicielska się intensywnie opiekuje. Ryby opiekują się również wylęgiem i narybkiem, i tylko w tym czasie ryby wykazują agresywne zachowanie w stosunku do innych ryb w akwarium. Poza okresem tarła są rybami „towarzyskimi” i mogą przebywać w zbiorniku z innymi dużo mniejszymi rybami.
Z uwagi na pokrój ciała i wielkość ryb do ich chowu należy przeznaczać zbiorniki średnie i duże o wysokości przynajmniej 45cm. Żaglowiec skalar należy do grupy niewielu pielęgnic które nie niszczą roślin w zbiorniku i poza okresem tarła nie są agresywne w stosunku do innych ryb, dlatego są polecane do akwariów „towarzyskich” gdzie się wspaniale prezentują.
Wymagania środowiskowe form dzikich tych ryb są następujące:
TEMPERATURA: 24-30°C
WODA: pH 6.0-7.0. ; twardrość do 10° dH
POKARM: Wszystkożerne, jednak dzikie ryby żywią się głównie różnymi elementami zooplanktonu i zoobentosu, takimi jak małe skorupiaki i inne bezkręgowce wodne. Ryby w akwarium jest stosunkowo łatwo przyzwyczaić do przyjmowania pokarmów w formie granulatów czy płatków. Z chęcią zjadają też pokarmy mrożone.
ROZMNAŻANIE: Pterophyllum scalare składają ikrę na pionowych powierzchniach, takich jak kamienie, rośliny szerokolistne, a nawet szyby akwarium. Dobrana para dość chętnie przystępuje do tarła. Ryby przeznaczone do rozrodu powinny być dobrze odżywione mięsnymi pokarmami. Skalary są troskliwymi rodzicami i będą strzec jaj, a następnie narybku po wykluciu. Narybek może być karmiony świeżo wyklutym solowcem (Artemia salina) po wchłonięciu przez nie woreczków żółtkowych (zwykle po dwóch dniach). Można urozmaicać dietę dobrej jakości pokarmami sztucznymi.
Zbiornik: Średniej i dużej wielkości zbiornik (od około 250 litrów) o wysokości przynajmniej 45 cm